Ερμητική Φιλοσοφία, Ερμητιστές Φιλόσοφοι

Ψάχνοντας στα βάθη του παρελθόντος για την ιστορία της Αστρολογίας θα οδηγηθούμε και πάλι στην αρχαία Αίγυπτο, στη χώρα της μαγείας μέσω του μυστικισμού, το λίκνο της απόκρυφης σοφίας.
Εκεί συναντάμε τις απόκρυφες διδασκαλίες (δυστυχώς σώζονται ελάχιστα γραπτά στις μέρες μας) μιας «μυθολογικής» φιγούρας, του Ερμή του Τρισμέγιστου. Μιας θεότητας που αποτελούσε κατά κάποιον τρόπο τη συγχώνευση μεταξύ του Έλληνα Θεού Ερμή και της Σεληνιακής Θεότητας των Αιγυπτίων Θωθ. 

Αρχικά φαίνεται πως επρόκειτο για το Σεληνιακό Θεό των Αιγυπτίων Θωθ ή Θωτ ή Τεούχ ο οποίος λατρευόταν όπως και ο Έλληνας Θεός Ερμής, καταρχήν σαν Ψυχοπομπός (αυτός που συνοδεύει τις ψυχές των ανθρώπων όταν πεθαίνουν στον κάτω κόσμο), αλλά και ως «γραφεύς» των Θεών, εμπνευστής της Αστρολογίας και Αλχημείας.
Έτσι, στην Ελλάδα ταυτίστηκε με το Θεό Ερμή και λατρεύτηκε πολύ για τις γνώσεις και τις επιστήμες που θεωρείται ότι μετέδωσε στους ανθρώπους, γνώσεις οι οποίες τους βοήθησαν στην εξέλιξή τους. Η Ιατρική, η Γλώσσα, η Αστρονομία, η Γλυπτική, η Αστρολογία, η Γυμναστική, καθώς και πολλά αρχαία Ελληνικά συγγράμματα της εποχής των Πτολεμαίων αποδίδονται σε εκείνον.

Πιστεύετε πως ενσαρκώθηκε κάποια στιγμή, στην Αίγυπτο, πιθανότατα το 3000 –4000 π.χ. (την εποχή περίπου που εμφανίστηκε και η Αστρολογία στην ανθρωπότητα σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία...ενώ έχει ξεκινήσει και άνοδος και εξέλιξη της ανθρωπότητας) ενώ –αν πραγματικά ενσαρκώθηκε- λέγεται πως έζησε περίπου 300 χρόνια.
Εθεωρείτο ο Δάσκαλος των Διδασκάλων και η αρχή του αποκρυφισμού και της Μαγείας ακόμα και με τη μορφή που τη συναντάμε σήμερα. Λέγεται πως Μύστες και Διδάσκαλοι από όλον τον τότε κόσμο, ακόμα και από την Ινδία, ξεκινούσαν να πάνε στην Αίγυπτο ώστε να διδαχθούν από τα ίδια τα χείλη του Διδασκάλου, του Ερμή του Τρισμέγιστου. 
Το όνομα Τρισμέγιστος του δόθηκε επειδή πιστεύετε πως νίκησε τρεις φορές το θάνατο: το φυσικό (σώμα), ψυχικό (αστρικό), και νοητικό (πνεύμα) αφού, σύμφωνα με την Ερμητική Διδασκαλία, η ύπαρξη μας έχει αυτές τις τρεις διαστάσεις. Για αυτές τις τρεις διαστάσεις, αρχή πάνω στην οποία βασίζεται η Ερμητική Φιλοσοφία, θα μιλήσουμε πολύ αναλυτικά σε επόμενο άρθρο.


Ο Ερμής Τρισμέγιστος Έλληνας; και "ποιός" Έλληνας;
Υπάρχει και μια άλλη -λιγότερο διαδεδομένη, ανατρεπτική  θεωρία- περί της γέννησης και καταγωγής του Ερμή του Τρισμέγιστου.  Έχει διατυπωθεί αναλυτικά στο βιβλίο του Θαλδαίου Ζελίνσκι (1859-1944, κλασσικός φιλόλογος και καθηγητής τιμής ένεκεν διαφόρων Πανεπιστημίων και Ακαδημιών της Ευρώπης) "Ερμής Τρισμέγιστος, και οι αρκαδικές απαρχές του". 
Στο βιβλίο του αυτό μιλάει για την γέννηση του Ερμή στην Αρκαδία (και συγκεκριμένα στην ορεινή Αρκαδία) στο όρος Κυλλήνη, από την ένωση του Δία και της Θεάς Γης-Μαία όπως την αποκαλούσαν οι Αρκάδες.
Στην οροσειρά αυτή, καταλήγουν κάποια ποτάμια της Αρκαδίας (στο ανατολικό τμήμα) που οι αρχαίοι τα ονόμαζαν "καταβόθρες", θεωρώντας πως δημιουργούν υπόγειους δρόμους προς τον Κάτω Κόσμο. Ο πιο σημαντικός ποταμός από αυτούς ονομάστηκε Στύγα με την πεποίθηση ότι σ' αυτόν τον ποταμό πλέουν οι ψυχές για να φτάσουν στην αιώνια κατοικία τους. Μια από τις λίμνες που σχημάτιζαν αυτοί οι ποταμοί ήταν η Στυμφαλία.
Λόγω αυτής της γειτνίασης θεωρήθηκε πως ο Ερμής ήταν ο ψυχοπομπός Θεός και ο ίδιος Θεός με τον Ερμή τον Τρισμέγιστο. 
Ο ίδιος φιλόλογος υποστηρίζει, ύστερα από δικές του μελέτες στα Ομηρικά έπη Ιλιάδα και Οδύσσεια, αλλά και από αρκετές μυθολογικές αναφορές, ότι η γήινη υπόσταση του αρκαδικού Ερμή ήταν ο Οδυσσέας, που ήταν και ο ευνοούμενός του, στην ουσία ήταν ο ίδιος δηλαδή! Οι Αρκάδες, θεωρούσαν τον Οδυσσέα Αρκάδα και ιδρυτή της πόλης του Φενεού που γειτονεύει με το όρος Κυλλήνη και τη λίμνη Στυμφαλία.
Επειδή η θεωρία του και το σκεπτικό που αναπτύσσει για να την υποστηρίξει είναι πολύ ενδιαφέροντα, θα αναφερθώ ειδικά σ' αυτό το δοκίμιο του Ζελίνσκι πιο αναλυτικά στα επόμενα άρθρα για την Ερμητική Φιλοσοφία και τον Ερμή τον Τρισμέγιστο.


Οι Ερμήτες Φιλόσοφοι και οι αρχές της Ερμητικής Φιλοσοφίας
Κατά το 2ο π.χ. αιώνα, άρχισε να διαμορφώνεται η Ερμητική φιλοσοφία.
Ο Ερμητισμός αντίθετα με τις περισσότερες μυστηριακές λατρείες, Θρησκείες και δόγματα, δε βασιζόταν στην εξ αποκαλύψεως γνώση αλλά στη γνώση μέσω λογικής έρευνας προκειμένου να λυτρώσει τους ακολούθους του. 
Η λέξη κλειδί που χαρακτηρίζει τον τρόπο σκέψης των Ερμητιστών είναι «ερεύνησε» όχι «πίστεψε». Για τους Ερμήτες Φιλόσοφους, ο Θεός ήταν Ένας και Άφαντος, ήταν Πνεύμα, ένας κοσμικός Νους.
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας και όλη τη διδασκαλία, οι μαθητές του Ερμή και οι μετέπειτα Ερμητιστές Φιλόσοφοι σπάνια τα έγραφαν. Τα διέδιδαν από στόμα στο αυτί, από το Δάσκαλο στο μαθητή, συνειδητά μόνο σε όσους ήταν έτοιμοι να ακούσουν και να μάθουν. Από κει προέκυψε και η φράση: «στόματα ερμητικά κλειστά». Αυτή ήταν πάγια πολιτική των Ερμητιστών κάθε εποχής και είχε τη βάση του στο γεγονός ότι οι μυημένοι γνώριζαν πως υπήρχαν σε κάθε γενιά ανθρώπων πολύ λίγοι άνθρωποι έτοιμοι να αφομοιώσουν αυτή τη γνώση ή έστω μόνο να τη γνωρίσουν. Οι άνθρωποι όταν δεν καταλαβαίνουν κάποια πράγματα δεν είναι έτοιμοι και να τα αποδεχθούν. Έτσι, ο κίνδυνος των διωγμών από θρησκευτικές ομάδες ήταν επίσης ένας ανασταλτικός παράγοντας για τη διάδοση της γνώσης αυτής. Άλλωστε οι Ερμητιστές δεν ήθελαν οπαδούς αφού δεν ο Ερμητισμός δεν είναι Θρησκεία ούτε δόγμα. Ήθελαν οπωσδήποτε λοιπόν να αποφύγουν να χαρακτηριστούν «μάρτυρες» δημιουργώντας γύρω τους στρατιές πιστών ακολούθων. Σκοπός των Ερμητιστών ήταν και είναι να μη μετατραπεί η Φιλοσοφία αυτή σε Θρησκεία, να μη θεωρηθεί δόγμα ή αίρεση και να μην αναμιχθεί σε καμία περίπτωση με τη Θεολογία. 
Η ουσία του ερμητισμού κρυβόταν στην ιδιωτική εξάσκηση της αλχημείας και στη διαρκή, πρακτική έρευνα για την αλήθεια, ενώ δεν κάλυπτε τόσο τα βαθύτερα μυστικά του με θρησκευτικούς μύθους προορισμένους για τους αμύητους, όπως οι μυστηριακές λατρείες, όσο με αλληγορίες και αλχημικές μεταφορές.
Το Κλειδί προς την κατεύθυνση της έρευνας τους και της Φιλοσοφίας τους ήταν η Αστρολογία, η οποία αποκάλυπτε τη σκέψη του Θεού μέσω της κίνησης των πλανητών, αφού οι τελευταίοι ταυτίζονταν με μεταφορικές νοητικές έννοιες και αντιστοιχούσαν σε Θεότητες, και φανέρωνε τις επιρροές της κίνησης αυτής στα γήινα πράγματα, καθώς και η Αλχημεία, η οποία έλαβε έναν επιπρόσθετο συμβολικό χαρακτήρα και συνδέθηκε με θρησκευτικές μεταφορές, όπως γινόταν στη Φαραωνική Αίγυπτο από όπου προέρχεται.
Όσο για αυτό το «Κλειδί», έχει γραφτεί στο Κυμβάλειο (ένα από τα σωζόμενα γραμμένα του Ερμή του Τρισμέγιστου), «Οι αρχές της Αλήθειας είναι επτά τον αριθμό. Αυτός που τις γνωρίζει και τις καταλαβαίνει κατέχει το Κλειδί το μαγικό που θα ανοίξει όλες τις Πύλες του Ναού, πριν ακόμα τις αγγίξει». Στις επτά αυτές αρχές βασίζεται η όλη η φιλοσοφία της Αστρολογίας αλλά και του feng shui όπως θα δούμε στα άρθρα που θα αφορούν σε αυτό. 

Είναι οι επτά βασικές Αρχές του Σύμπαντος:
Η Αρχή της Νοητικότητας. Το παν είναι πνεύμα. Το Σύμπαν είναι νοητικό
Η Αρχή της Αντιστοιχίας ή της Αναλογίας. Όπως πάνω έτσι και κάτω και όπως κάτω έτσι και πάνω.
Η Αρχή της Δόνησης. Τίποτα δεν αναπαύεται, τα πάντα κινούνται, τα πάντα δονούνται.
Η Αρχή της Πολικότητας. Το παν είναι διπλό. Κάθε πράγμα έχει δυο άκρες. Τα άκρα αγγίζονται. Οι αντίθετοι πόλοι έχουν την ίδια φύση αλλά διαφορετικούς βαθμούς.
Η Αρχή του Ρυθμού. Το παν ρέει μέσα και έξω. Κάθε πράγμα εξελίσσεται και κατόπιν εκφυλίζεται. Ο ρυθμός είναι σταθερός.
Η Αρχή της Αιτίας και του Αποτελέσματος. Κάθε αιτία έχει το αποτέλεσμά της. Κάθε αποτέλεσμα έχει την αιτία του. Υπάρχουν πολλά επίπεδα αιτιότητας αλλά τίποτε δε ξεφεύγει από το Νόμο.
Η Αρχή του Γένους. Σε όλα τα πράγματα υπάρχει ένα γένος. Όλα έχουν τις αρχές του Αρσενικού και του Θηλυκού. Το γένος εκδηλώνεται σε όλα τα επίπεδα.

Από τότε, ακόμα και ως σήμερα, αναρίθμητες διδασκαλίες ξεπήδησαν και γράφτηκαν αλλά και όλα τα θεμελιώδη δόγματα του Εσωτερισμού προέρχονται από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο και τις διδασκαλίες του.
Ο Πυθαγόρας και στη συνέχεια ο Πλάτωνας στήριξαν τη διδασκαλία τους στην Ερμητική Φιλοσοφία και είναι ολοφάνερα επηρεασμένοι από αυτή και μάλιστα η Πυθαγόρεια διδασκαλία γινόταν με τη μέθοδο των υπαινιγμών όπως η Ερμητική.
Δυστυχώς ελάχιστα γραπτά έχουν σωθεί και τα περισσότερα έχουν χαθεί στην εποχή του Μεσαίωνα εποχή κατά την οποία, τα ελάχιστα γραπτά των Ερμητιστών γράφονταν με όρους Αστρολογίας και Αλχημείας ώστε να μπορούν να τα διαβάζουν μόνο η μυημένοι. 
Σε αυτό το blog θα υπάρχουν εκτενέστερα άρθρα για την περαιτέρω βασική ανάλυση της Φιλοσοφίας αυτής και τις διάφορες θεωρίες της.

Πάντως για πάρα πολλά χρόνια τα κείμενα της Ερμητικής Διδασκαλίας θεωρούνταν Ελληνορωμαϊκά δημιουργήματα και όχι προγενέστερα αλλά τις τελευταίες δεκαετίες, και κατόπιν της αποκρυπτογράφησης των «Κειμένων των Πυραμίδων», που χρονολογούνται στα μέσα της τρίτης χιλιετίας, αποδεικνύεται πως τελικά η καταγωγή των Ερμητικών Διδασκαλιών είναι η Αίγυπτος.
Τα βιβλία που σώθηκαν ως τις μέρες μας και θεωρούνται αυθεντικά είναι το «Κυμβάλειο», ο «Ποίμανδρος» και ο «Σμαραγδένιος Πίνακας». Ο «Ποίμανδρος» έχει συγκεντρωμένα 18 Ελληνικά συγγράμματα για τη διδασκαλία του Ερμή και είναι η Ελληνική μετάφραση του Corpus Hermeticum.
Το Corpus Hermeticum, γραμμένο στα λατινικά, διαδόθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη την περίοδο της Αναγέννησης από τους νεοπλατωνικούς Φιλόσοφους και εκδόθηκε από το νεοπλατωνικό Μαρσίλιο Φιτσίνο (1433-1499).
Η επίδραση που είχε στην κοινωνία της εποχής και της Δύσης γενικότερα καθώς και το πόσο επηρέασε την εξέλιξη της Αστρολογίας, είναι κάτι που θα αναφερθώ στο β’ μέρος του άρθρου μου για την ιστορία της Αστρολογίας.