Translate

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013

Ιστορία της Αστρολογίας (α' μέρος)



Η Αστρολογία είναι η αρχαιότερη επιστήμη και οι αρχές της χάνονται στα βάθη των αιώνων του παρελθόντος. Ένα παρελθόν τόσο μακρινό που δύσκολα θα μπορούσαμε να το υποθέσουμε…. 
Ο Γερμανός φιλόσοφος  Ernest Cassirer, των αρχών του 20ου αιώνα, έχει πει πως η ιστορία της Αστρολογίας "είναι μια από τις μεγαλύτερες προσπάθειες του ανθρώπινου μυαλού να δώσει μια ολοκληρωμένη αναπαράσταση του Κόσμου..."






Αρχή... 


Τα αρχαιότερα γραπτά αστρολογικά δεδομένα, που σχετίζονται με αυτά τα θέματα, ανάγονται στο 3000 π.χ., στη Βαβυλώνα και έτσι εκεί θεωρείται από τους περισσότερους ότι βρίσκεται η γενέτειρα της Αστρολογίας καθώς επίσης και στη Χαλδαία όπου ταυτόχρονα αναπτύχθηκε το ενδιαφέρον για τις κινήσεις των σωμάτων του Ουρανού. Δεν είχε όμως και πολύ σχέση με αυτό που γνωρίζουμε σήμερα σαν Αστρολογία. Σε εκείνες τις περιοχές, εκείνα τα χρόνια, ήταν ένα σύνθετο πλέγμα συναισθημάτων, ιδεών και δοξασιών που αποτελούσαν ταυτόχρονα και το θεμελιακό πεδίο των Θρησκειών της εποχής και της περιοχής των Χαλδαίων και Βαβυλωνίων.

Φαίνεται πως οι Ιερείς της Αιγύπτου ήταν ενήμεροι για όλη αυτή τη γνώση από την τέταρτη χιλιετία π.χ. ενώ υποστήριζαν ότι τις γνώσεις αυτές διδάχθηκαν από τους Βαβυλώνιους και τους Χαλδαίους. Συμπεραίνουμε άρα πως έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις κοινωνίες και τους λαούς από την αρχή του πολιτισμού και της ύπαρξής τους, ίσως και πιο πριν από αυτό…



Αιγύπτιοι
Παρόλα αυτά όταν η Γνώση αυτή έφτασε στους Αιγύπτιους πήρε μια άλλη διάσταση και η έντονη επιρροή τους στην Αστρολογία και σε όλο τον Αποκρυφισμό υπάρχει ακόμα και σήμερα. Οι επιστήμονες που ειδικεύονται σε αρχαίες θρησκείες γενικά δεν έχουν το βάθος της κατανόησης της αστρολογίας για να αναγνωρίσουν τις ιδέες που έχουν επιζήσει ως σήμερα από διάφορους πολιτισμούς, όταν τις συναντούν σε κείμενα. Έτσι, οι περισσότεροι από εκείνους που μελετούν Αιγυπτιακή θρησκεία, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η αστρολογία δεν έχει καμία βάση στην Αίγυπτο και καμία θέση για τον Αιγυπτιακό πολιτισμό μέχρι την Ύστερη Περίοδο. Δεν είναι έτσι όμως.
Οι Αιγύπτιοι καθιέρωσαν το Ζωδιακό ο οποίος αργότερα υιοθετήθηκε από τους Βαβυλώνιους. Ασχολούμενοι διαρκώς με το χρόνο, οι Αιγύπτιοι, είχαν παρατηρήσει ότι ο ήλιος χρειαζόταν δώδεκα σεληνιακούς κύκλους, δηλαδή δώδεκα μήνες, για να επιστρέψει στην αρχική του θέση. Ονόμασαν τους κύκλους αυτούς με τις ιδιότητες ανθρώπων ή ζώων που συνδέονταν με την διαδοχή των εποχών και των μηνών/κύκλων.
Η λέξη Ζωδιακός είναι αρχαία λέξη και σημαίνει «κύκλος αποτελούμενος από ζώα» η αρχαιότερη αναπαράσταση του ζωδιακού βρίσκεται στο Ναό της Dendera στην Αίγυπτο και χρονολογείται περίπου από το 332 π.χ.
Για τους Αιγυπτίους, αυτό που με μια λέξη, ενσάρκωνε την ιδέα του Θείου ήταν ο «μετασχηματισμός». Το γεγονός δηλαδή ότι ένα πράγμα μπορεί να γίνει ένα άλλο πράγμα ήταν η ουσία της Αιγυπτιακής μαγείας. Στο φυσικό κόσμο, οι δυο αιτίες του μετασχηματισμού για τους Αιγύπτιους ήταν ο χρόνος και η χημεία αυτά τα δύο ήταν τα θέματα που οι Ιερείς των αρχαίων Αιγύπτιων έκαναν εκτεταμένη μελέτη για αιώνες.
Έτσι, συνέδεσαν αργότερα την Αστρολογία, τις γνώσεις που πήραν από τους άλλους λαούς (Βαβυλώνιους, Χαλδαίους,) με την Αλχημεία, αυτό υποστηρίζεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, αν και γενικά το αρνούνται οι αιγυπτιολόγοι. Εκτός από άλλα που έχουμε αναφέρει και σε άλλα άρθρα, η Αστρολογία είναι και η μελέτη των σχέσεων μεταξύ των στιγμών του χρόνου και βασίζεται σε μια μοναδική άποψη σχετικά με το πώς λειτουργεί ο χρόνος που τη διαφοροποιεί –εκτός άλλων- και από την Αστρονομία.
 Ένα από τα θεμέλια της αστρολογίας είναι η γνώση αυτής της έννοιας του χρόνου. Αυτό ήταν κατανοητό μέσω της συμπεριφοράς των αστέρων και είναι απόδειξη της αιγυπτιακής επιρροής που έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην μελέτη και κατανόηση του χρόνου. Από τις δικές τους μελέτες προέκυψε το σύστημα των Δεκανών. Οι Δεκανοί (Αιγυπτιακά ονομάζονται bakiu) είναι 36 ομάδες αστεριών (μικροί αστερισμοί) που ανατέλλουν διαδοχικά στον ορίζοντα κατά την περιστροφή της Γης. Η ανατολή κάθε δεκανού όριζε την αρχή μιας δεκανικής ώρας της νύχτας για τους αρχαίους Αιγύπτιους, και αυτοί χρησιμοποιούνταν σαν αστρικό ρολόι τουλάχιστον από την 9η ή 10η Δυναστεία (περ. 2100 π.Χ.).
Αυτό το σύστημα πέρασε και στην Ελληνιστική περίοδο της Αστρολογίας και μελετάται ως σήμερα.

Ελληνιστική περίοδος
Οι γνώσεις πάντως που επικαλούμαστε ακόμα και σήμερα, καθώς και τα διάφορα συστήματα και τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην Αστρολογία άρχισαν να έχουν τη σημερινή μορφή όταν οι δοξασίες αυτές, από τη Βαβυλώνα, τη Χαλδαία και την Αίγυπτο μεταφυτεύτηκαν στην Ελλάδα, στη χώρα των Φυσικών, των Μαθηματικών και ορθολογιστών στις αρχές του 4ου αιώνα π.χ. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ήρθε στην Ελλάδα, στις αρχές του 3ου αιώνα π.χ. από κάποιους Χαλδαίους Ιερείς. Τα ανήσυχα μυαλά των Ελλήνων δε θα μπορούσαν να μην ενεργοποιηθούν από αυτή τη γνώση και να μην προσπαθήσουν να την εξελίξουν. 
Οι Έλληνες βελτίωσαν με πολλούς τρόπους την Αστρολογία με σημαντικότερη την προσθήκη της "ελεύθερης βούλησης" καθότι ήταν απρόθυμοι να δεχθούν ότι οι "τύχες" τους ήταν πλήρως καθορισμένες από τα άστρα. Εφάρμοσαν και προσάρμοσαν τις αρχές της Αστρολογίας σε διάφορα πεδία κι όχι μόνο στα στενά πεδία των μοιρολατρικών προβλέψεων. Σ' αυτούς οφείλουμε την Αστρολογική έννοια:
"astra inclinant, non necessitant"  που σημαίνει: "τα άστρα δείχνουν την κλίση/κατεύθυνση, δεν εξαναγκάζουν".
Αργότερα οι Ρωμαίοι θα επαναφέρουν την Αστρολογία στη μοιρολατρική της μορφή όπου ορισμένοι αυτοκράτορες ζούσαν κυριολεκτικά τη ζωή τους σύμφωνα με τις ... επιταγές των αστεριών! 
Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αύγουστος είχε χαράξει το ζώδιο της Σελήνης του, τον Αιγόκερω, πάνω στα νομίσματα της αυτοκρατορίας και ο Ρωμαϊκός στρατός έστηνε τα στρατεύματά του σύμφωνα με τα ζώδιά τους βάζοντας στην πρώτη γραμμή τον Κριό, τον Λέοντα, το Σκορπιό και τον Αιγόκερω ως τους πλέον ατρόμητους στο πεδίο της μάχης!
Οι Έλληνες είναι επίσης υπεύθυνοι για την ενσωμάτωση της μυθολογίας τους και των ονομάτων αυτής στην παγκόσμια δυτική Αστρολογία αν και οι ίδιοι θεοί υπήρχαν σε όλους τους λαούς που ασχολήθηκαν με την Αστρολογία.
Με την εμφάνισή της στην Ελλάδα η Αστρολογία και με τη βοήθεια των Ελλήνων δανείστηκε τις θεωρίες και κάποιες από τις αρχές, τις μεθόδους μέτρησης και τους αριθμητικούς και γεωμετρικούς υπολογισμούς της Αστρονομίας που είχε εσωτερική συνέπεια. Έτσι για αρκετό διάστημα στην ιστορία οι όροι Αστρολόγος-Αστρονόμος ήταν συνώνυμοι.
Οι Έλληνες που ασχολήθηκαν με την Αστρολογία στην Ελλάδα ήταν όλοι Φιλόσοφοι. Μέσα από τα συγγράμματα των Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Θαλή του Μιλήσιου, Πυθαγόρα, αντιμετωπίστηκε με σεβασμό, ως επιστήμη.
Η παράδοση και κάποιες πηγές της εποχής του βεβαιώνουν πως ο Θαλής, που ασχολήθηκε με την Αστρολογία, είχε υπάρξει μαθητής Χαλδαίων και Αιγυπτίων Ιερέων. 
Ο Αριστοτέλης ήταν επίσης ένας από αυτούς που ασχολήθηκαν πολύ σοβαρά και είχε υπόψη του τις απόψεις του Θαλή, μόνο όμως ως μια αναξιόπιστη παράδοση.
Ο Πλάτωνας επίσης ασχολήθηκε εκτεταμένα με την Αστρολογία και ήδη μιλάει σαν Αστρολόγος στο "Συμπόσιο" όταν αναφέρει πως το αρσενικό φύλο παράγεται από τον Ήλιο, το θηλυκό από τη Γη και η Σελήνη συμμετέχει και στα δυο. Ο Πλάτωνας ασχολήθηκε τόσο πολύ με τον υπολογισμό αλλά κυρίως με την θεωρία και τη φιλοσοφία της Αστρολογίας που θα μπορούσε άνετα να εξαλείψει από τον κατάλογο των "εραστών" της τον Αριστοτέλη αν δεν θεωρούνταν γενικά ένας φιλόσοφος που προσπαθούσε να συμβιβάσει διάφορες φιλοσοφίες. 
Ο Αριστοτέλης όμως ήταν αυτός που καθιέρωσε για πολλούς αιώνες τη θεωρία των στοιχειωδών ιδιοτήτων της ύλης, μια θεωρία που παρέχει τη βάση της αστρολογικής φυσικής του Πτολεμαίου (για τον οποίο θα μιλήσουμε πιο κάτω) και του επιτρέπει να εξηγήσει επιστημονικά τη φύση των αστρικών επιρροών.
Ο Πυθαγόρας ήταν από τους πρώτους που κινητοποιήθηκαν προς αυτή την κατεύθυνση. Παρόλα αυτά και παρά τις φήμες και τις «έγκυρες πληροφορίες» που άτομα που η φαντασία τους επηρεάζεται εύκολα διαδίδουν για τον Πυθαγόρα, οι Πυθαγόρειοι αγαπούσαν τα μυστήρια και αντλούσαν μια σχετική ευχαρίστηση όταν κρυπτογραφούσαν τα νοήματα και τις λέξεις. Έτσι δεν είναι εύκολο να διαπιστώσουμε ακριβώς σε ποιο βαθμό επηρέασαν την Αστρολογία γιατί δεν είναι καθόλου εύκολο να αποκρυπτογραφηθεί το «αίνιγμα» της τελειότητας του αριθμού 10, της βάσης του δεκαδικού συστήματος. Ο Φιλόλαος, μαθητής του Πυθαγόρα, αναφέρει πως «η δεκάδα είναι το κλειδί σε όλα τα μυστήρια της φύσης, χωρίς αυτήν τα πάντα θα ήταν χωρίς όρια, αβέβαια, αόρατα» ….ακούγεται σαν να μιλάει ένας Αστρολόγος για τις θαυμαστές ιδιότητες των Δεκανών (τόξα 10 μοιρών)!
Αυτό που μπορούμε να πούμε όμως με βεβαιότητα για τη συμβολή της Σχολής του Πυθαγόρα στην Αστρολογία είναι πως της έδωσε οπωσδήποτε επιστημονική υπόσταση με την  προσπάθεια του να μετατρέψει τον κόσμο και τον Ουρανό σε εξισώσεις, τόσο αριθμητικές όσο και γεωμετρικές. Κατά κάποιον τρόπο «κάλυψε» τον Ουρανό με αριθμούς και σχήματα, τα οποία μετέφραζε σε νοητικές, αισθητηριακές, ηθικές, πολιτικές και θεολογικές αρμονίες. Και κάπως έτσι η Αστρολογία «δανείστηκε» την Αστρονομία από τους Πυθαγόρειους για να «μετρήσει» τις μελέτες της.
Κατασκευάζοντας ένα κόσμο από θεωρήματα, χωρίς να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην παρατήρηση, οι Πυθαγόρειοι υπήρξαν πιο τολμηροί στις διατυπώσεις τους από ότι και η ίδια η Αστρολογία που μοιάζει να είναι επιλεκτική και συνετή αν συγκριθεί μαζί τους. Βέβαια, οι τολμηρές απόψεις των Πυθαγορείων, εξηγούνται σήμερα με απόλυτα παραδεκτές απόψεις της Κβαντομηχανικής.
Οι Πυθαγόρειοι όχι μόνο απέδωσαν ιδιαίτερες ποιότητες και ερμηνείες στους αριθμούς και στα γεωμετρικά σχήματα αλλά τα τοποθέτησαν κιόλας σε διάφορα τμήματα και σημεία του Σύμπαντος. Αυτές οι θέσεις, ήταν ζωντανές δυνάμεις (ενέργεια) που ύφαιναν τον ιστό διαφόρων γεγονότων στα σημεία της διατομής τους και τα σημάδευαν με τις σφραγίδες τους. 
Όλο το οπλοστάσιο των Αστρολογικών αξιωμάτων (ο διαχωρισμός, η ανάμειξη, η κατάλληλη στιγμή) και των πρωταρχικών "εργαλείων" της Αστρολογίας δημιουργήθηκε έτσι, ήδη από τους Πυθαγόρειους. Μιλάμε βέβαια για τις όψεις των πλανητών μεταξύ τους (τρίγωνα, τετράγωνα, αντίθεση, κ.λ.π.). 
Αργότερα οι Αστρολόγοι, περιόρισαν κάπως τους αριθμούς των υπολογίσιμων συνδυασμών και απέρριψαν και ορισμένα είδη.

Εκείνος όμως που έδωσε ιστορική ώθηση στην Αστρολογία και ακόμα υπάρχουν έργα του που λαμβάνονται υπόψη στην ερμηνεία και τους υπολογισμούς στην Αστρολογία, ήταν ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, διάσημος Έλληνας φυσικός φιλόσοφος. Ο Πτολεμαίος (γεννημένος στην Άνω Αίγυπτο, Πτολεμαϊδα) ασχολήθηκε επίσης με τη Μουσική, Γεωγραφία, Αστρονομία, Μαθηματικά.
Έθεσε τα θεμέλια της Δυτικής Αστρολογίας με το έργο του «Τετράβιβλος». Στο διάσημο αυτό έργο του, που ευτυχώς σώζεται ολόκληρο, προσεγγίζει επιστημονικά τη θεωρία της Αστρολογίας, υπερασπίζεται την ωφελιμότητα της πρόγνωσης, θέτει όρια διαχωρίζοντας την καθ’ αυτήν επιστημονική πρακτική από τους απατεώνες, εξηγεί την λογική πολλών αστρολογικών εννοιών και δίνει μεθόδους ερμηνείας της Αστρολογίας που διακρίνονται για την πολυπλοκότητά τους. Παρουσιάζει αναλυτικά το σύστημα των Κλήρων (τα μετέπειτα "αραβικά σημεία") καθώς και το σημαντικό σύστημα των Χρονοκρατοριών, δίνοντας μάλιστα και μια μέθοδο με την οποία είναι δυνατόν να υπολογισθεί ο χρόνος ζωής. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα Ελληνικά Αστρολογικά έργα.
Κατά την περίοδο του Μεσαίωνα και αργότερα της Αναγέννησης, η Αστρολογία ακολούθησε θεωρίες και πρακτικές της Ερμητικής Φιλοσοφίας και της Αριστοτελικής.
Ωστόσο, αυτήν τη χρονική περίοδο καθώς και τις ρίζες της Ερμητικής Φιλοσοφίας και πως αυτές επηρέασαν την Αστρολογία την ιστορία της τέχνης αλλά και την ανάπτυξη του Δυτικού κόσμου, θα τα αναπτύξουμε σε επόμενα άρθρα……
(άρθρο για την Ερμητική Φιλοσοφία: 
http://princessneferuptah.blogspot.gr/2013/12/blog-post_15.html)

 


Πηγές: 
  • "Astrologie Grecque", Antoine Bouche-Le Clerque (το μοναδικό στον κόσ
  • Η Αστρολογία είναι η αρχαιότερη επιστήμη και οι αρχές της χάνονται στα βάθη των αιώνων του παρελθόντος. Ένα παρελθόν τόσο μακρινό που δύσκολα θα μπορούσαμε να το υποθέσουμε…. 
    Ο Γερμανός φιλόσοφος  Ernest Cassirer, των αρχών του 20ου αιώνα, έχει πει πως η ιστορία της Αστρολογίας "είναι μια από τις μεγαλύτερες προσπάθειες του ανθρώπινου μυαλού να δώσει μια ολοκληρωμένη αναπαράσταση του Κόσμου..."

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλια άσχετα με το θέμα της ανάρτησης καθώς και εκείνα με υβριστικό περιεχόμενο θα αποκλείονται